Tenk som nordmenn, skreiv The Guardian d? dei ville r?dgje lesarane sine i korleis best takle kombinasjonen av m?rk vinter og strenge koronarestriksjonar.
Skal vi tru britane, er vi nordmenn lykkelege fordi vi er gode til ? tilpasse oss dei kalde realitetane i nord. Denne f?restillinga er ikkje heilt ute p? viddene, fortel Ragnhild Bang Nes, lykkeforskar ved Folkehelseinstituttet og Psykologisk institutt ved UiO.
For sj?lv etter at landet stengde ned, er det ikkje teikn til store endringar i korleis nordmenn har det – jamt over trivst vi ganske godt.
– Folk var meir bekymra i mars og april, men no er tala ganske like som f?r, seier Bang Nes.
Ho meiner dette truleg kjem av vi har justert forventningane v?re og derfor finn meir glede i det vi har rundt oss.
– At det kjem nyheiter om 澳门葡京手机版app下载 som er p? veg, gjer kanskje at vi toler dei nye restriksjonane betre.
Oppskrifta p? lykke
Fem steg til lykkekjensla:
1) Knyt band. Vi er flokkdyr og er avhengige av kvarandre. Bruk tid p? relasjonane dine, b?de n?re og fjerne.
2) Fysisk aktivitet. Trening er ein mirakelkur for hjerne og hum?r.
3) Ver oppmerksam. ? vere tilstade der du er, har ein positiv effekt. Fokuser p? det du har rundt deg, og reflekter over korleis du har det inni deg.
4) L?r deg noko nytt. ? l?re noko nytt gir oss glede. Det treng ikkje vere s? avansert. Pr?v ei ny oppskrift, l?r deg ? strikke eller les om noko du ikkje kan fr? f?r.
5) Gi. Bidra, 澳门葡京手机版app下载 og sett av tid til ? hjelpe andre. Det kan vere dugnad, handlehjelp eller ? sp?rje korleis andre har det. Vi haustar ofte meir glede av ? gjere noko godt for andre, enn for oss sj?lv.
Tysdag 24. november deltok lykkeforskaren p? UiO:Norden-samtalen, med Harald Eia, Tori Loven Kirkeb? og Tore Rem. Temaet for panelsamtalen var: Finnast det ei oppskrift p? lykke?
Ja, meiner Bang Nes.
– Det finnast ikkje berre ei oppskrift, men fleire. Og vi kjenner mange av ingrediensane.?
(Gjekk du glipp av webinaret? Opptak ligg lenger ned i saka.)
? oppleve lykke handlar om ? trivast i eige liv. D? vil ein oppleve fleire gode kjensler og gjere fleire gode aktivitetar, forklarar lykkeforskaren.
– Kan vi bli for opptekne av lykke?
– Definitivt. Den strategiske lykkejakta heng ofte saman med folk er mindre lykkelege. Har du veldig h?ge forventningar til korleis livet skal bli, seier det seg sj?lv at dei blir vanskelegare ? innfri. ? vere oppteken av eiga lykke kan gjere at vi bli mindre oppmerksame p? andre. Lykka har ofte sosiale kjelder.
Kanskje har evna til ? justere og tilpasse vore ein s?rleg fordel i ?r. Bang Nes fortel om ei britisk unders?king der berre ni prosent svarte at dei ?nskja seg tilbake til kvardagen slik livet var f?r pandemien. No blir det same sp?rsm?let stilt til 55.000 nordmenn.
– Det betyr ikkje at folk liker ? leve under strenge restriksjonar, men at kvardagslivet slik vi kjente det f?r heller ikkje var perfekt.
Lykkeleg branding
Sidan FN f?rst publiserte lykkeindeksen i 2012, har dei nordiske landa vore i tet. Kort fortalt, visar indeksen kor tilfredse innbyggjarane i ulike land svarar at dei er. Ei slags m?ling p? gjennomsnittleg tilfredsheit.
– N?r eit land ligg p? topp over tid, som Noreg gjer p? lykkeindeksen, bidrar det til ei forteljing om at dette landet er betre enn andre. Dette p?verkar b?de sj?lvbiletet og sj?lvforst?inga v?r, og kan ogs? vere ein faktor i korleis Noreg marknadsf?rar seg i internasjonale fora som FN, seier Tori Loven Kirkeb?.
Ho er forskar ved institutt for offentleg rett ved UiO, og er ein del av UiO:Norden si forskargruppe Nordic Branding. Der forskar ho mellom anna p? korleis dei nordiske landa drar nytte av lykkeindeksen.
– Topplasseringane blir mellom anna brukt til ? argumentere for at eit lands politikk er vellykka. Dersom det er eit felt der landet ikkje ligg i toppsjiktet, kan dette brukast som argument for ? innf?re ny politikk. Til d?mes skjedde dette d? kunnskapsl?ftet blei innf?rt i Noreg, etter m?telege PISA-plasseringar, forklarar Loven Kirkeb?.
If?lgje forskaren er viktig at rapportar som lykkeindeksen blir plukka fr? kvarandre i forsking.
– Vi b?r stille kritiske sp?rsm?l til kva som er form?let med rangeringane. B?de fordi dei til dels kan ha stor p?verknad p? politisk utvikling, men ogs? i forst?inga av kva som er ein vellykka samfunnsmodell.
Lykkelege samfunn
Eit fellestrekk mellom dei lykkelege, nordiske landa er at dei alle har ein fungerande velferdsstat. Samfunn med mindre forskjellar er oftare lykkelegare, fortel Bang Nes.
– Urettferdigheit og ulikheit er lykketjuvar. Vi i Norden er spart for mykje uro. Vi veit at vi f?r hjelp om vi blir sjuke, og at barna v?re kan velje h?gare utdanning sj?lv om vi har d?rleg r?d. Tillit til systemet og kvarandre er ein n?kkel.
Lykkeforskaren skildrar livet i Noreg som ein lagsport. Ho meiner vi tidlegare har vore gode p? ? halde laget samla, men at tal fr? det siste ?ret tydar p? av livskvaliteten er blitt skeivfordelt. Rundt 16 prosent av befolkninga opplever d?rleg livskvalitet langs fleire dimensjonar. Dette utgjer rundt 700.000 vaksne p? landsbasis.
– Sj?lv om talet p? einsame i Noreg har vore jamt stabilt i ti ?r, s? betyr ikkje det at einsamheit ikkje er eit d?deleg folkehelseproblem. Dette er noko vi m? ta tak i. Som samfunn m? vi satse p? psykisk helse og livskvalitet. Det kostar for mykje liding og pengar ? la vere.
Bang Nes understreker at det er store individuelle skilnadar i befolkninga, ogs? under korona.
– Vi er ute i den same stormen, men vi sitt ikkje i same b?t. Pandemien rammar oss ulikt. Nokon av oss er sv?rt utsette – dei einsame, eller dei som opplever livskriser og m? handtere det utan sitt sosiale sikkerheitsnett.
Institusjonalisert lykke
Ogs? innanfor medisin f?r lykka stadig meir plass.
Anbj?rg Kolaas, UiO.
Professor Bj?rn Hofmann ved Senter for medisinsk etikk ved UiO og NTNU p? Gj?vik, forklarar at lykke er ein del av den utvida definisjonen av helse.
– I WHO sin definisjon fr? 1947 st?r det at helse er meir enn fr?v?r av sjukdom. Helse er ein tilstand av fullstendig fysisk, psykisk og sosialt velv?re.
N?r helsevesenet jobbar for ? framme god helse, jobbar dei i prinsippet for ? framme velv?re og lykke.
– Om eg skal setje det p? spissen: Med helse som m?l og lykke som helse kan ein sei at helsevesenet er i ferd med ? bli eit lykkevesen, seier Hofmann.
Dette kjem til d?mes til uttrykk i at fastlegar oftare blir kontakta av folk fordi dei kjenner seg ulykkelege, fortel Hofmann.
Hofmann meiner det er grunn til ? sp?rje om n?r lykka blir betre ivareteken av andre og p? andre m?tar enn i eit ”lykkevesen”.
– Det er str?lande at helsevesenet er kompetente p? mange omr?der, og dersom det kan legge til rette for lykke er det glimrande.
Men, legg Hofmann til, det er ogs? utfordringar ved utviklinga som samfunnet ikkje b?r sj? vekk fr?. For lykke er meir komplekst enn god helse.
– Lykka handlar ogs? om utdanning, ?konomi, arbeidsrett, sosialt liv og n?re relasjonar. N?r ein institusjonaliserer noko, er det ei fare for at andre med ansvar abdiserer. D? tenkjer eg blant anna p? politikarane. Dei tar viktige val som er avgjerande for velferda til folk og for om velferdsstaten fungerer, seier Hofmann.