.jpg)
– Ein kan sj? p? KI som ein spade. Den kan brukast til ? grave med, men ogs? til ? drepe med. Vi m? ikkje komme dit at vi alltid tenkjer p? spaden som eit drapsv?pen, for den er f?rst og fremst eit gravereiskap, sa Noregs f?rste digitaliseringsminister Nikolai Astrup under arrangementet Demokratifrukost, tidlegare i haust.
Demokratifrukost er ei rekke kunnskapsbaserte samtalar der m?let er ? diskutere aktuelle demokratisp?rsm?l, med utgangspunkt i forskinga. Her kan du lese meir om serien.
D? den tidlegare digitaliseringsministeren deltok p? Demokratifrokost i november, diskuterte dei mellom anna kven som drar nytte av den teknologiske utviklinga, og korleis demokratiet skal klare ? halde tritt.
I panela deltok ogs? forskarane Bente Kalsnes, Cathrine Thorleifsson, Jacop Nyrup og Lars Gjesvik. Samtalen blei leia av Jette Christensen, og du kan lytte til arrangementet som podkast her.
Ny sikkerheitspolitikk
Gjesvik poengtera at KI vil f? mykje ? seie for geopolitikken i ?ra som kjem, der teknologien b?de har skade- og nyttepotensial
– I eit sikkerheitspolitisk perspektiv, kva er dei st?rste utfordringane n?r det kjem til denne teknologien?
– Om eg skal trekke fram éin ting, s? er det dette skjeringspunktet mellom geopolitikk og sikkerheitspolitikk. Du kan samanlikne sikkerheitspolitikken med gorillaen i rommet. Har den f?rst starta med ? herje rundt og knuse ting, s? er den vanskeleg ? stoppe. Dette vil kunne bidra til ? dytte andre perspektiv og omsyn vekk, seier Gjelsvik.
Kanskje er det derfor, sp?r Christensen, at KI ofte blir omtalt som autokratane sitt verkt?y?
Effektiv reiskap
If?lgje Nyrup stemmer det at autokratar brukar KI for ? styre befolkninga si i aukande grad. Han viser til Iran, og korleis myndigheitene i landet brukar vald eller trugsel om vald for ? handtere protestar.
– Men vald er eit kostbart verkt?y. Ein m? mellom anna skape eit apparat der folk er tilsette for ? vere valdelege. Med KI er det mogeleg ? effektivisere bruken av vald, slik at den rammar meir n?yaktig – til d?mes gjennom meir effektiv overvaking. Slik kan KI gjere diktatur robuste over tid.
– Er verda og lovane v?re klare for krigf?ring der KI blir brukt som v?pen?
– Autonome v?pen er ein d?rleg ide p? generell basis. Det er ogs? viktig ? hugse at kva etikk og moral ein har n?r ein g?r inn i ein krig kan sj? annleis ut fem eller seks ?r inn i konflikten. Dette m? vi passe oss for. Det gjer meg litt nerv?s med tanke p? dei internasjonale spenningane vi alt har, og retninga til internasjonal politikk, seier Gjesvik.
If?lgje Thorleifsson ligg det i propagandaens natur ? styre informasjonsflyt og verdsbiletet. Autorit?re regime har alltid vore framp? n?r det gjeld ? utnytte ny teknologi, fr? bruk av flygeblad og radio, til deep fake-teknologi og desinformasjon.
Samtidig er ikkje autokratane aleine om ? ta i bruk teknologisk nyvinning. If?lgje Kalsnes er det ogs? fleire andre industriar som ofte er tidleg ute.
– Den amerikanske forsvarsindustrien tek som regel i bruk ny teknologi, og akademia. Men vi ser ogs? at pornobransjen ofte er tidleg ute med det same. S? det er ikkje alltid slik at det berre er dei autorit?re som er f?rst ute. Sosiale medium blei i starten mest brukt av liberale krefter, men dette har ogs? endra seg. Biletet er ikkje eintydig, seier Kalsnes.
Vil snakke om moglegheitene
Astrup trur at ein av forklaringane p? at det er mange med lumske hensikter som ligg langt framme i den teknologiske utviklinga, handlar om at dei ikkje handlar innanfor dei same rammene som lovverka i demokratiske samfunn. Han minner om at det norske lovverket ogs? gjeld i den digitale verda. Alts? er det ikkje fritt fram i den digitale verda.
– Eg meiner det er viktig at vi skil mellom ulike teknologiar. Ein kan gjere mykje gale digitalt, utan ? bruke kunstig intelligens. Eg er redd for at vi bruker for mykje tid p? ? diskutere utfordringane, og for lite tid p? ? snakke om moglegheitene.
Astrup, som var digitaliseringsminister under Solberg-regjeringa fr? 2019-2020, meiner det ligg fantastiske moglegheiter i KI-teknologien.
– Kanskje blir det eit naudsynt verkt?y for ? fornya dei vestlege demokratia. La oss innsj? det; Vesten er konk. Frankrike har ikkje hatt eit statsbudsjett som er g?tt i pluss sidan 1974 og USA har eit statsgjeld p? 330.000 milliardar kroner. Dette kan ikkje halde fram i ?va, seier Astrup og legg til:
– Kanskje kan KI gje innovasjonskraft til ? fornye Vesten og s?rge for at vi f?r ei l?nsutvikling for middelklassen som gjer at demokratiet ikkje g?r opp i liminga – slik vi ser tendensar til i USA. Det er underliggande ?rsaker til at folk er lydh?yre for ekstreme synspunkt, og det m? samfunna v?re problematisere.