Skilnadene som vert etablerte allereie ved skulestart, ser ut til ? vare gjennom heile skuletida. Det er difor viktig ? g? end? tidlegare til verks med dei borna som heng etter, seier professorane bak studien, Arne Lerv?g og Monica Melby-Lerv?g ved Det utdanningsvitskaplege fakultetet.Professorparet har no sett i gang ein treningsstudie i barnehagen, i h?p om ? betre spr?kforst?inga hj? tospr?klege born som slit.
?
Store sprik
?– Tidlegare funn viser ingen forskjell i den tekniske leseevna, alts? det vi kallar for avkoding av tekst, mellom ein- og tospr?klege ungar. Men n?r det kjem til det ? forst? ord og uttrykk – sj?lve meiningsinnhaldet i teksten – er det store sprik mellom dei to gruppene. Dei einspr?klege andreklassingane forstod mykje meir, og skilnaden ser ut til ? vare gjennom heile barneskulen.
Arne Lerv?g meiner barnehagane m? leggje til rette for norskstimulering s? tidleg som r?d, gjennom systematisk leik og oppf?lging over lengre tid.
– N?r borna f?rst har kome p? skulen, lèt det til ? vere for seint – dei tospr?klege klarer ikkje ? ta igjen dei einspr?klege ungane.
Som eit fors?k p? ? jamne ut forskjellane og l?re tospr?klege born betre norsk og spr?kforst?ing, starta forskarane ein eksperimentell studie i kommunane Skedsmo og L?renskog.
– Vi delte 116 tospr?klege born tilfeldig inn i to grupper, der den eine gruppa fekk tett oppf?lging i 18 veker. Der l?rde dei ? uttrykkje seg betre p? norsk, ikkje berre ved ? lese b?ker, men ved ? stille sp?rsm?l og f? dei til ? forst? gjennom leik og aktiv deltaking som var tilpassa niv?et deira. Den andre gruppa f?lgde vanleg barnehagepraksis og fekk ikkje like tett og systematisk oppf?lging.
Forskarane tok deretter oppf?lgingstestar idet borna begynte p? skulen.
– Studien er ikkje publisert enno, men eg kan fortelje at treninga gav gode resultat. Dei tospr?klege borna som fekk tett oppf?lging, hadde mykje betre spr?kforst?ing enn gruppa som f?lgde vanleg barnehagepraksis. Langtidseffekten var likevel mindre synleg.
– Niv?et fall tilbake etter kvart, noko som tyder p? at det er viktig ? halde ved like treninga i eit lengre tidsrom. Fr? andre internasjonale studiar veit vi ogs? at spr?kforst?ing er fundamentale ferdigheiter som kan vere vanskeleg ? trene opp i l?pet av kort tid. Difor er vi no i gang med ein ny treningsstudie for einspr?klege?ungar med svak spr?kforst?ing.?Der vil vi f?lgje dei over ein lengre periode i h?p om ? sj? ei meir varig betring.
– Er oppf?lginga i norske barnehagar for d?rleg?
– Det er ulik barnehagepraksis fr? kommune til kommune, og ein del barnehagar legg til rette for spr?kstimulering, medan andre ikkje f?lgjer like godt opp. Foreldre m? ogs? s?rgje for at ungane blir eksponerte for norsk spr?k heime. Men dersom det ikkje vert gjort nok i barnehagen, vil det forsterke problemet. Vi ?nskjer f?rst og fremst at barnehagepersonell blir medvitne om problemet, slik at dei kan gje borna den kunnskapen som trengst for ? starte p? skulen.